تراث الزیدیه
دریافت کتاب به صورت pdf و حجم ۸.۱ MB:
معرفی کتاب تراث الزیدیه در سایت کتابخانه تخصص تاریخ:
اطلاعات مربوط به زیدیه در حوزه علمیه قم اندک است و این هم ناشی از آن است که قرنهاست امامیه با زیدیه برخوردی نداشته اند. روزگاری زیدیه در ایران به خصوص در نواحی خراسان و مازندران بودند. اما زمانی که از میان رفتند و به خصوص با نابودی کامل آنها به دست شاه عباس دیگر ارتباطی وجود نداشت.
در سالهای اخیر ضمن تلاش هایی که صورت گرفت یکی کتاب مؤلفات الزیدیه بود که استاد سید احمد اشکوری فراهم آورد و بر اساس فهارس موجود در سه جلد منتشر کرد. آن اثر حاوی مخطوطات زیدیه بود و اگر کتابی از آنها چاپ شده بود هیچ اطلاعی از چاپی آنها به دست داده نشده بود.
خود زیدی ها هم کارهایی در این زمینه انجام داده اند که مؤلف کتاب حاضر در مقدمه اشاره به آنها کرده است.
اکنون کار جدیدی در این زمینه با عنوان تراث الزیدیه انتشار یافته که با دقت تمام و بر اساس نام مؤلفان فهرستی از کارهای علمی آنان ارائه شده است. این اثر اختصاص به آثار چاپی زیدیه دارد.
در باره مؤلفان معمولا هیچ اطلاعی به دست داده نشده و صرفا تاریخ تولد و وفات آنان اگر در دسترس بوده ذیل نامشان درج شده است. پس از آن بلافاصله فهرست کارهای آنها ارائه شده و مشخصات دقیق چاپ شده آنها نیز ذکر شده است. حتی اگر اثری زیر چاپ است نیز در ذیل نام آن، بدان تصریح شده است.
تنظیم کتاب علاوه بر آن که بر حسب نام مؤلفان است اما به صورت قرن به قرن است و در ابتدای ورود هر قرن اشاره ای به اهم حوادث آن قرن هم در ارتباط با زیدیه شده است.
نویسنده این اثر آقای سید علی موسوی نژاد سالهاست که در مرکز تخصصی ادیان حوزه در باره زیدیه تحقیق می کند و امید آینده برای ارائه دانش های جدید در باره این فرقه است.
—————————————————————
تقریظ استاد عبدالسلام الوجیه از پزوهشگران و دانشمندان برجسته زیدیه کشور یمن، چاپ شده در آغاز کتاب تراث الزیدیه:
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین و الصلاه و السلام على محمد بن عبدالله خاتم الأنبیاء و المرسلین و على آله الطیبین الطاهرین الذین أذهب عنهم الرجس و طهّرهم تطهیرا
و بعد
فان المکتبه الزیدیه تمثل تراثاً فکریاً و حضاریاً و ثروهً عظیمهً على جانب کبیر من الأهمیه للإنسانیه بأجمعها فهى شاهد حىًٌ على إنجازات و مأثر آل البیت علیهم السلام الذین جاهدوا فی الله حق جهاده علماً و عملاً و فکراً و سلوکاً و هی الیوم و الحمدلله قد بدأت فی الإنتشار و رأت النور بجهود مخلصه و نادره بعد أن کادت أن تضیع فی دهالیز المکتبات المخطوطه, و قد طبع منها أقل القلیل إذا عرفنا أن ما تم إحصاءه من مؤلفات الزیدیه فی کتابنا (أعلام المؤلفین الزیدیه) قرابه سته آلاف عنوان فما طبع لایساوی إلا نسبه ضئیله منها.
و السید الفاضل الباحث المحقق علی الموسوی نزاد قد سجل بجهد فردی أغلب ما طبع من کتب الزیدیه فی محاوله رائعه و جبّاره لرصد و تسجیل مطبوعات الزیدیه و هو بهذا العمل الجلیل و الهامّ, قد أسهم إسهاماً کبیراً و طرق باباً جدیداً فی محاوله التعرف على کنوز التراث المطبوع و قد رتّب هذا الفهرس بحسب القرون إبتداءاً بالقرن الثانی الهجری و إنتهاءاً بالوقت الحاضر القرن الخامس عشر للهجره النبویه على صاحبها و آله أفضل الصلاه و السلام, و أوجز عن کل قرن أهمّ المعلومات المفیده عن أئمه الزیدیه و رجالها و علمائها و حرکتها الفکریه و التاریخیه بصیاغه مفیده و قلم رشیق و لا یسعنی فی هذه العجاله إلا أن أشید بهذا العمل الکبیر و الهامّ الذی سیفید کل باحث عن هذا التراث و سیفید الدارسین و رغم بعد المسافه بین الیمن حیث استقرت کنوز هذا التراث و بین ایران الاسلام حیث ولد المؤلف الفاضل فقد عمل ما لم نستطع عمله نحن جعله الله فی میزان حسناته و جزاه عنّا و عن کل باحث و طالب علم خیر الجزاء.
و یسّرنی فی هذه العجاله أن أعرّف بهذا السیّد تعریفا موجزا فأقول:
هو سّید علی بن سیّد محمد الموسوی نزاد, ینتهی نسبه إلى الإمام موسى بن جعفر الصادق علیهماالسلام, ولد فی جمادى الآخره ۱۳۸۸ هـ بمدینه مشهد الرضوی مرکز محافطه خراسان شمال شرق ایران من أسره علم و أدب فإن والده سماحه السید محمد الموسوی نزاد من علماء خراسان و من موالید ۱۳۵۰ هـ, عاد إلى المشهد بعد هجره إلى النجف الأشرف و أسّس مدرسه دینیه بأسلوب تعلیمی حدیث, تخرج منها العشرات من الشخصیات و العلماء البارزین و هی حتى الیوم و بعد قرابه أربعین سنه مستمره فی مشهد.
أما السید علی فقد أکمل التعلیم الابتدائی و قامت الثوره الاسلامیه فدخل فی نفس المدرسه, لدراسه العلوم الدینیه و فی أثناء الحرب لبّى النداء و حضر فی جبهات الحرب حاملا سلاحه و شجاعته العلویه, ملبیا للسیّد الامام الخمینی (قدّس سرّه) حتى نهایه الحرب التی أصیب فیها إصابات بالغه.
و بعد انتهاء الحرب هاجر الى قم المقدسه فدرس فی حوزتها العلمیه فی مستوى الخارج بعد دراسه استمرت ثمان سنوات و خلال هذه السنوات أکمل دراسته فی مستوى الماجستیر فی جامعه قم المقدسه فی ماده الفلسفه و الکلام الإسلامی کما وفّق لأداء فریضه الحج و العمره أکثر من مره و کان خلالها یلتقی و یتحاور مع شخصیات من مذاهب و مشارب مختلفه و یتناقش معهم فی الشئون الدینیه و السیاسیه و عوامل الوحده بین المسلمین و من بین هذه الشخصیات بعض شخصیات الزیدیه الذی عرف منهم المذهب الزیدی فرأى فیه الکثیر من المشترکات مع المذهب الإمامی فی العلوم و المعارف و شعر بأن هناک فراغاً کبیراً و خللاً و تقصیراً فی معرفه المذهب الزیدی من خلال کتبه و أصوله لا من خلال تعریف الآخرین الذین یخبطون خبط عشواء و ینسبون الیه ما لیس فیه, فحاول أن یطالع و یطلع على کتب الزیدیه و مؤلفات علمائها و اکتسب الکثیر من المعرفه و الاطلاع و المعلومات المهمه عن الزیدیه و تعرف على شخصیات معاصره و زار الیمن فی خریف ۲۰۰۲ م فکتب بعض الأبحاث و المقالات فی محاوله للتعریف بالزیدیه کما هی علیه و من خلال کتبها و مولفاتها و کل هذا قد تمّ له من خلال حضوره فی مرکز الدراسات و الأبحاث فی الأدیان و المذاهب الإسلامیه و الذی أسس بقم المقدسه قبل سنوات.
و کان هذا الکتاب الذی بین یدیک من ثمار بحثه الرائع و محاولته حصر الکتب الزیدیه المخطوطه و المطبوعه و قد اشتمل کما ذکرت على أغلب الکتب التی صدرت عن علماء الزیدیه و نشرت حتى الیوم بحسب ما وصل الیه من معلومات و قد تحرى الدقه فی نسبه المؤلفین الى الزیدیه و التأکد من زیدیتهم أو من نشأتهم الزیدیه. و حصر مطبوعات و مؤلفات بعض الشخصیات التی نعتبرها قد خرجت عن خط الزیدیه الأصیل و مالت إلى الاعتماد على کتب السنه کالشوکانی و ابن الوزیر و أمثالهما و هی شخصیات لا یمکن إغفالها باعتبار أنها نشأت فی بیئه زیدیه و درست فی هجر العلم و المدارس الزیدیه التقلیدیه.
إن هذا الکتاب إضافه مهمّه و قیّمه إلى المکتبه الزیدیه و إلى المکتبه الامامیه و المکتبه الاسلامیه فهو کتاب حافل سجّل و رصّد جانباً مهمّاً من جوانب التراث الإسلامی الأصیل نسأل المولى جل و علا أن یجعل هذا العمل خالصا لوجهه الکریم و أن یجعله فی میزان حسناته و أن یجزیه خیر الجزاء عن الاسلام و المسلمین. وفق الله الجمیع للنهوض بهذه المهمّه و الارتفاع إلى مستوى التحدی الذی نعایشه.
عبدالسلام بن عباس الوجیه
۲۵ ربیع الثانی ۱۴۲۵ هـ